Kategoria:Archidiecezja Gnieźnieńska
Z Genepedia
To jest zalążek artykułu Archidiecezja Gnieźnieńska. Możesz go rozwinąć i uzupełnić lub poddać weryfikacji. Jeśli uznasz że artykuł jest kompletny zaznacz ten fakt w Dyskusja kategorii:Archidiecezja Gnieźnieńska o dokumencie.
- inne nazwy: Brak danych
- łac. Archidiaecesis Gnesnensis
- Linki do stron parafialnych
Spis treści
Informacje podstawowe
- Ustanowiona: 999 r.
- Zniesiona: istnieje nadal
- Metropolia: Gnieźnieńska (999 - nadal)
Biskupi
- Lista biskupów ujęta jest na stronie.
Historia archidiecezji
- 999 r. - ustanowiono archidiecezję
- 1000 r. - nastąpiła realizacja dekretu o erekcji archidiecezji
- 1418 r. - Gniezno ustanowiono siedzibą prymasów Polski
- 1515 r. - Gniezno ustanowiono siedzibą legatów papieskich
- 1821 r. - od dn. 16 lipca obowiązywała unia personalna aeque principaliter z Archidiecezją Poznańską
- Trwała ona do dn. 4 marca 1946 r.
- 1939 r. - do 1945 r. archidiecezja znalazła się na obszarach adm. niemieckiej
- - okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie (40 parafii)
- - reszta w Kraju Warty
- Linia demarkacyjna biegła wzdłuż południowych granic powiatów: toruńskiego, bydgoskiego i wyrzyskiego. Podział ten jest istotny, bo różną politykę wyznaniową prowadzili Niemcy w obydwu okręgach.
- Rzymsko-Katolicki Kościół narodowości niemieckiej, dysponował 11 kościołami (Biechowo, Broniszewice Nowe, Dziekanowice, Gniezno - św. Trójca (wcześniej św. Jan Chrzciciel), Inowrocław - najpierw Zwiastowanie NMP, potem św. Mikołaj, Jarocin - św. Marcin, Pleszew - św. Jan, Racendów, Strzydzewiec, Wągrowiec - św. Jakub, Wieczynek).
- 1942 r. - do 1945 r. w Kraju Warty były otwarte tylko 39 kościoły parafialne i 2 kościoły nieparafialne nie licząc kosciołów niemieckich
- 1946 r. - od dnia 4 marca unia ad personam z Archidiecezją Warszawską
- Trwała ona do 1992 r.
Kapituły
Zasięg terytorialny
- 1108 r. - przed tym rokiem prawdopodobnie powstał Archidiakonat Gnieźnieński
- 1136 r. - w dn. 7 lipca obejmowała:
- 1140 r. - obszar Archidiecezji ok. tego roku
- Źródło: Strona par. Łęgowo
- 1218 r. - przed tym rokiem powstał Archidiakonat Łęczycki
- 1226 r. - po tym roku powstał Archidiakonat Pomorski
- 1226 r. - po tym roku jurysdykcji podlegała kasztelania słupska
- 1234 r. - przed tym rokiem powstał Archidiakonat Kaliski
- 1239 r. - przed tym rokiem powstał Archidiakonat Rudzki zwany później "territorium Vielunense"
- 1301 r. - przed tym rokiem powstał Archidiakonat Uniejowski
- 1306 r. - przed tym rokiem powstał Archidiakonat Kurzelowski
- 1307 r. - Bp Henryk Wachholz wcielił samowolnie kasztelanię słupską na powrót do Diecezji Kamieńskiej
- (spór o tę kasztelanię toczył się jeszcze w 1319 r. przed trybunałem papieskim)
- 1307 r. - Archidiakonat Pomorski został podporządkowany ????
- 13?? - w II poł. XIV w. nastąpiły drobne zmiany na granicy z Diecezją Poznańską i Diecezją Krakowską
- Włączono do archidiecezji:
- 14?? r. - w poł. XV w. Parafia Czestram została wcielona do Diecezji Poznańskiej
- 1512 r. - ok tego roku opracowano pierwszy spis parafii w "Liber beneficiorum" Abp. Jana Łaskiego
- Archidiecezja liczyła wówczas ok. 680 parafii w 14 dekanatach podległych:
- - Archidiakonat Gnieźnieński
- - Archidiakonat Uniejowski
- - Archidiakonat Łęczycki
- - Ustalić nazwy dekanatów i podległość
- 1512 r. - w dn. 20 października utworzono Archidiakonat Kamieński
- W jego skład weszły:
- - Dekanat Więcbork (15 parafii)
- - Dekanat Człuchów (11 parafii)
- - Dekanat Kcynia (12 parafii)
- - Dekanat Łobżenica (12 parafii)
- - Dekanat Nakło (11 parafii)
- - Dekanat Tuchola (8 parafii)
- - Dekanat Żnin (19 parafii)
- 1522 r. - powstał Archidiakonat Łowicki
- 1583 r. - Archidiakonat Kamieński obejmował Czyżby dane szczątkowe?:
- 1583 r. - do 1589 r. trwała reorganizacja i rozbudowa sieci dekanalnej
- 16?? r. - od pocz. XVII w. do poł. XVIII w. archidiecezja podzielona była na 40 dekanatów
- 1765 r. - w dn. 9 maja przekazano do Diecezji Włocławskiej parafie tzw. "Klucza wolborskiego"
- - parafia łódzka
- - Ustalić pozostałe nazwy
- 1772 r. - przed I rozbiorem Polski obejmowała:
- - Archidiakonat Gnieźnieński:
- - Dekanat Gniezno - św. Michała
- - Dekanat Gniezno - św. Piotra i Pawła
- - Dekanat Gniezno - św. Trójcy
- - Dekanat Konin
- - Dekanat Łekno
- - Dekanat Słupca
- - Dekanat Sompolno
- - Dekanat Żnin
- - Archidiakonat Kaliski:
- - Archidiakonat Kamieński:
- - Dekanat Człuchów (1 par. w Brandenburgii)
- - Dekanat Łobżenica
- - Dekanat Nakło
- - Dekanat Tuchola
- - Dekanat Więcbork
- - Archidiakonat Kurzelowski:
- - Archidiakonat Łęczycki:
- - Archidiakonat Łowicki:
- - Archidiakonat Uniejowski:
- - Terytorium wieluńskie (formalnie w Archidiakonacie Uniejowskim):
- - Archidiakonat Gnieźnieński:
- 17?? r. - w II poł. XVIII w. zostały utworzone:
- - Dekanat Lutomiersk
- - Dekanat Rogowo
- - Dekanat Kcynia
- Aż do III rozbioru archidiecezja była podzielona na 43 dekanaty.
- - Ustalić nazwy
- 1787 r. - archidiecezja posiadała:
- - 8 archidiakonatów, Ustalić nazwy
- - 3 oficjalaty generalne (Gniezno, Łowicz, Kamień Kraj.),
- - 41 dekanatów Ustalić nazwy
- - 808 parafii (w tym 666 w Polsce i 142 w zaborze pruskim),
- - 11 kolegiat,
- - 1140 kościołów i kaplic (w tym 104 kaplice publiczne i 52 kościoły szpitalne),
- Pod względem wyznaniowym było na jej terenie 25551 Protestantów i 23721 Żydów.
- 1805 r. - do nowo utworzonej Diecezji Kieleckiej przekazano:
- 1815 r. - na Kongresie Wiedeńskim uchwalono nowy podział ziem polskich
- W granicach zaboru pruskiego znalazło się tylko 26-29% dawnego terytorium arcybiskupstwa ze 178 parafiami, natomiast 429 parafii było na terenie zaboru rosyjskiego.
- Ustalić szczegóły
- 1818 r. - przekazano do Diecezji Włocławskiej i Diecezji Warszawskiej tereny, które znalazły się w zaborze rosyjskim
- 1818 r. - w dn. 30 czerwca przekazano do Diecezji Kujawsko-Kaliskiej (273 parafie):
- 1821 r. - w dn. 16 lipca:
- - nastąpiła likwidacja Archidiakonatu Kamieńskiego
- - przekazano do Diecezji Chełmińskiej:
- - z Diecezji Włocławskiej włączono (czy 30 czerwca?):
- - Archidiakonat Kruszwicki
- - Dekanat Gniewkowo
- - Dekanat Inowrocław
- - Dekanat Kruszwica
- - parafie zawiślańskie
- - część dekanatu wolborskiego
- - Ustalić zakres
- - Archidiakonat Kruszwicki
- Odtąd, aż do nowej reorganizacji terytorialnej w XX w., obszar archidiecezji składał się z trzech enklaw:
- - największej:
- - Dekanat Gniezno - św. Michała
- - Dekanat Gniezno - św. Piotra i Pawła
- - Dekanat Gniezno - św. Trójcy
- - Dekanat Nakło
- - Dekanat Bydgoszcz
- - Dekanat Gniewkowo
- - Dekanat Inowrocław
- - Dekanat Kcynia
- - Dekanat Żnin
- - Dekanat Rogowo
- - Dekanat Kruszwica
- - Dekanat Łekno
- - Dekanat Powidz
- - Dekanat Pleszew
- - drugiej:
- - trzeciej (oddzielonej Diecezją Poznańską):
- - nastąpiła likwidacja Archidiakonatu Kamieńskiego
- 1845 r. - archidiecezja podzielona była na 17 dekanatów, 211 parafii, 11 filii
- 1890 r. - został ustanowiony Dekanat Łobżenica
- 1916 r. - został ustanowiony Dekanat Pobiedziska
- 1918 r. - został ustanowiony Dekanat Czermin
- - Archidiecezja była podzielona na 19 dekanatów (208 parafii)
- 1921 r. - Dekanat Bydgoszcz został podzielony na:
- 1922 r. - w dn. 25 września nastapiło erygowanie Parafii Damasławek
- Do 1924 r. zostało powołanych do życia 12 dalszych parafii (w tym 5 w Bydgoszczy i 3 w Inowrocławiu).
- 1923 r. - w tym roku nastąpiło:
- - zlikwidowanie:
- - Dekanat Gniezno - św. Michała Zbarskiego
- - Dekanat Gniezno - św. Piotra i Pawła
- - Dekanat Gniezno - św. Trójcy
- - powołanie:
- - Dekanat Gniezno
- - Dekanat Września
- - Dekanat Janowiec
- - Dekanat Trzemeszno
- - zlikwidowanie:
- 1925 r. - wg schematyzmu obejmowała 21 dekanatów:
- - Dekanat Gniezno
- - Dekanat Bydgoszcz - Miejski
- - Dekanat Bydgoszcz - Podmiejski
- - Dekanat Czermin
- - Dekanat Gniewkowo
- - Dekanat Janowiec
- - Dekanat Inowrocław
- - Dekanat Kcynia
- - Dekanat Krotoszyn
- - Dekanat Kruszwica
- - Dekanat Łekno
- - Dekanat Łobżenica
- - Dekanat Nakło
- - Dekanat Ołobok
- - Dekanat Pleszew
- - Dekanat Pobiedziska
- - Dekanat Powidz
- - Dekanat Rogowo
- - Dekanat Trzemeszno
- - Dekanat Września
- - Dekanat Żnin
- 1925 r. - od dn. 10 lutego do dn. 2 sierpnia erygowane były 34 parafie
- (z tego cztery wkrótce znalazły się w granicach archidiecezji poznańskiej)
- Ustalić listę
- 1925 r. - jedna parafia została przekazana do Archidiecezji Poznańskiej
- 1925 r. - w dn. 25 marca:
- - przyłączono z Archidiecezji Poznańskiej (23 parafie) :
- - Dekanat Miłosław
- - Dekanat Jarocin
- - przekazano do Archidiecezji Poznańskiej (24 parafie):
- W ten sposób zlikwidowano istniejące dotychczas enklawy i archidiecezja otrzymała jedno zwarte terytorium. W jej skład wchodziły etnograficznie: Ziemia Gnieźnieńska, Ziemia Pałucka, część Ziemi Zbarskiej i część Kraińskiej oraz Kujawy Zachodnie i Białe.
- - przyłączono z Archidiecezji Poznańskiej (23 parafie) :
- 1926 r. - do 1939 r. powstało 10 nowych parafii
- 19?? r. - zlikwidowamo Parafię Górka Klaszt.
- 1939 r. - Archidiecezja obejmowała:
- - 21 dekanatów (261 parafii i 24 kościoły nieparafialne).
- - Dekanat Gniezno (4 parafie)
- - Dekanat Bydgoszcz - Miejski (7 parafii)
- - Dekanat Bydgoszcz - Podmiejski (8 parafii)
- - Dekanat Żnin (21 parafii)
- - Ustalić pozostałe nazwy
- Pozostałe dekanaty obejmowały od 12 do 17 parafii.
- - 21 dekanatów (261 parafii i 24 kościoły nieparafialne).
- 1945 r. - do 1958 r. utworzono 15 nowych parafii
- 1950 r. - z dn. 1 stycznia:
- - zlikwidowane zostały:
- - utworzone zostały:
- - Dekanat Bydgoszcz
- - Dekanat Białośliwie
- - Dekanat Kłecko
- - Dekanat Mogilno
- - Dekanat Szubin
- - Dekanat Wągrowiec
- - Dekanat Witkowo
- - Dekanat Złotnik
- W tym momencie archidiecezja była podzielona na 24 dekanaty.
- - Ustalić nazwy
- 1952 r. - Dekanat Bydgoszcz został podzielony na:
- 1963 r. - w tym roku:
- - zlikwidowano
- - ustanowiono
- - Dekanat Inowrocław II (dotychczasowy Dekanat Inowrocław oznaczono jako Dekanat Inowrocław I).
- - Dekanat Bydgoszcz podzielono na Informacja sprzeczna?:
- 1966 r. - do 1970 r. utworzono 20 nowych parafii
- 1971 r. - do 1979 r. utworzono 27 nowych parafii
- 1980 r. - do 1991 r. utworzono 33 nowe parafie
- 1984 r. - w dn. 1 lipca z Dekanatu Gniewkowo wydzielono Dekanat Toruń - Podgórz
- 1984 r. - w tym roku:
- - ustanowiono:
- - Dekanat Pakość
- - Dekanat Strzelno
- - Dekanat Złotniki Kujawskie
- - zniesiono:
- - Dekanat Inowrocław II
- - ustanowiono:
- 1991 r. - w styczniu:
- - reaktywowano Dekanat Inowrocław II
- - podzielono Dekanat Gniezno na:
- - Dekanat Gniezno I
- - Dekanat Gniezno II
- 1992 r. - w dn. 1 stycznia ?? archidiecezja była podzielona na (356 parafii):
- - Dekanat Gniezno I
- - Dekanat Gniezno II
- - Dekanat Białośliwie
- - Dekanat Bydgoszcz I
- - Dekanat Bydgoszcz II
- - Dekanat Bydgoszcz III
- - Dekanat Bydgoszcz IV
- - Dekanat Czermin
- - Dekanat Gniewkowo
- - Dekanat Inowrocław I
- - Dekanat Inowrocław II
- - Dekanat Jarocin
- - Dekanat Kcynia
- - Dekanat Kłecko
- - Dekanat Kruszwica
- - Dekanat Łobżenica
- - Dekanat Miłosław
- - Dekanat Mogilno
- - Dekanat Nakło
- - Dekanat Pakość
- - Dekanat Pleszew
- - Dekanat Pobiedziska
- - Dekanat Rogowo
- - Dekanat Strzelno
- - Dekanat Szubin
- - Dekanat Toruń - Podgórz
- - Dekanat Trzemeszno
- - Dekanat Wągrowiec
- - Dekanat Wierzchucin
- - Dekanat Września
- - Dekanat Złotniki Kujawskie
- - Dekanat Żnin
- 1992 r. - pomiędzy 1 stycznia a 25 marca
- 1992 r. - w dn. 25 marca:
- Do Diecezji Pelplińskiej przekazano:
- - Dekanat Wierzchucin Królewski
- - Dekanat Fordon (w części leżącej poza granicami administracyjnymi miasta Bydgoszcz)
- Do Diecezji Kaliskiej przekazano:
- Do Diecezji Toruńskiej przekazano:
- Tym samym diecezja obejmowała:
- - Dekanat Gniezno I
- - Dekanat Gniezno II
- - Dekanat Białośliwie
- - Dekanat Bydgoszcz I
- - Dekanat Bydgoszcz II
- - Dekanat Bydgoszcz III
- - Dekanat Bydgoszcz IV
- - Dekanat Gniewkowo
- - Dekanat Inowrocław I
- - Dekanat Inowrocław II
- - Dekanat Kcynia
- - Dekanat Kłecko
- - Dekanat Kruszwica
- - Dekanat Łobżenica
- - Dekanat Miłosław
- - Dekanat Mogilno
- - Dekanat Nakło
- - Dekanat Pakość
- - Dekanat Pobiedziska
- - Dekanat Rogowo
- - Dekanat Strzelno
- - Dekanat Szubin
- - Dekanat Trzemeszno
- - Dekanat Wągrowiec
- - Dekanat Witkowo
- - Dekanat Września
- - Dekanat Złotniki Kujawskie
- - Dekanat Żnin
- - oraz część Dekanatu Fordon, położonego w obrąbie granic administracyjnych miasta Bydgoszcz-Fordon (z Diecezji Chełmińskiej)
- Do Diecezji Pelplińskiej przekazano:
- 1992 r. - z dn. 1 kwietnia Dekanat Września podzielono na:
- - Dekanat Września I
- - Dekanat Września II
- 1992 r. - z dn. 16 kwietnia przyłączone do archidiecezji parafie Dekanatu Fordońskiego weszły w skład Dekanatu Bydgoszcz II
- 1992 r. - w dn. 18 października powołano Parafię Bydgoszcz-Fordon - św. Łukasza
- 1992 r. - z dn. 15 grudnia:
- - dokonana została korekta granic archidiecezji w zakresie:
- - Dekanat Pakość (przemianowany został na Dekanat Barcin)
- - Dekanatu Gniezno I
- - Dekanatu Gniezno II
- - Dekanatu Inowrocław I
- - Dekanat Mogilno
- - Dekanat Szubin
- - Dekanatu Żnin
- - Nastąpił nowy podział dekanatów na terenie Bydgoszczy i utworzony został Dekanat Bydgoszcz V (Fordon)
- - Dekanat Białośliwie został podzielony na Dekanat Wyrzysk i Dekanat Wysoka
- - z Dekanat Wągrowiec został wydzielony Dekanat Damasławek
- - dokonana została korekta granic archidiecezji w zakresie:
- 1995 r. - w dn. 1 stycznia:
- - powołano Parafię Bydgoszcz - bł. Michała Kozala
- - powołano Parafię Nieżychowo
- 1995 r. - w dn. 1 lipca powołano Parafię Kołaczkowo k. Szubina
- 1996 r. - w dn. 20 lutego Archidiecezja obejmowała:
- - Dekanat Gniezno I
- - Dekanat Gniezno II
- - Dekanat Barcin
- - Dekanat Bydgoszcz I (Północ)
- - Dekanat Bydgoszcz II (Śródmieście)
- - Dekanat Bydgoszcz III (Południe)
- - Dekanat Bydgoszcz IV (Wyżyny)
- - Dekanat Bydgoszcz V (Fordon)
- - Dekanat Damasławek
- - Dekanat Gniewkowo
- - Dekanat Inowrocław I
- - Dekanat Inowrocław II
- - Dekanat Kcynia
- - Dekanat Kłecko
- - Dekanat Kruszwica
- - Dekanat Łobżenica
- - Dekanat Miłosław
- - Dekanat Mogilno
- - Dekanat Nakło
- - Dekanat Pobiedziska
- - Dekanat Rogowo
- - Dekanat Strzelno (10 parafii)
- - Dekanat Szubin
- - Dekanat Trzemeszno
- - Dekanat Wągrowiec
- - Dekanat Witkowo
- - Dekanat Września I
- - Dekanat Września II
- - Dekanat Wyrzysk
- - Dekanat Wysoka
- - Dekanat Złotniki Kujawskie
- - Dekanat Żnin
- 1996 r. - w dn. 1 lipca:
- - powołano Parafię Gniezno - Matki Boskiej Miłosierdzia
- - powołano Parafię Nakło - NMP Królowej Polski
- 1996 r. - pod koniec roku archidiecezja liczyła 319 parafii
- 2004 r. - w dn. 25 marca:
- - przekazano do Diecezji Bydgoskiej 12 dekanatów:
- - Dekanat Bydgoszcz I (Północ)
- - Dekanat Bydgoszcz II (Śródmieście)
- - Dekanat Bydgoszcz III (Południe)
- - Dekanat Bydgoszcz IV (Wyżyny)
- - Dekanat Bydgoszcz V (Fordon)
- - Dekanat Kcynia
- - Dekanat Łobżenica
- - Dekanat Nakło
- - Dekanat Szubin
- - Dekanat Wyrzysk
- - Dekanat Wysoka
- - Dekanat Mrocza (wg Strony...62)
- Pozostało 21 dekanatów Ustalić listę
- - przyłączono z Diecezji Włocławskiej (27 parafii):
- - Dekanat Golina (bez Parafii Kazimierz Biskupi)
- - Dekanat Kleczew
- - Dekanat Słupca
- - Dekanat Zagórów
- - przyłączono 4 dekanaty (26 parafii) z Archidiecezji Poznańskiej
- Komunikat Nuncjatury Apostolskiej w Polsce z dn. 24.02.2004 r. opublikowany w Miesięczniku nr 2/2004.
- - przekazano do Diecezji Bydgoskiej 12 dekanatów:
- 2015 r. - aktualny podział ujęty w podkategoriach.
Podkategorie
Poniżej wyświetlono 30 spośród wszystkich 30 podkategorii tej kategorii.
D |
D cd. |
D cd. |
Strony w kategorii „Archidiecezja Gnieźnieńska”
Poniżej wyświetlono 35 spośród wszystkich 35 stron tej kategorii.